مالیات گیری هوشمند و عادلانه می تواند بستری برای توسعه کشورها باشد. شواهد در کشور ما نشان می دهد که تا کنون نتوانسته ایم به ایجاد یک نظام کارآمد مالیاتی بپردازیم. به طوری که همه افراد متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند.
بر اساس بررسی های سازمان امور مالیاتی، بخش اعظم شکاف مالیاتی کشور (مجموع فرار و اجتناب مالیاتی) در بخش مالیات مشاغل است. شکاف مالیاتی کشور در پایان سال ۱۳۹۸، حدود ۹۷ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده بود که بیش از نیمی از آن (حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان) مربوط به مالیات درآمد مشاغل بوده است.
رقم شکاف مالیاتی این بخش در سال ۹۹ به حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان رسید. به عبارت دیگر، صرفا حدود ۲۰ درصد از مالیات بالقوه مشاغل، وصول می شود یعنی مشاغل فقط یک پنجم مالیات واقعی خود را می پردازند.
در راستای حل این مشکل به استفاده از ابزارهایی مانند سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی روی آورده ایم. شواهد نشان می دهد که این سامانه های هوشمند توانسته اند در بهبود نظام مالیات گیری کشور موثر باشند.
سامانه ی مودیان بستری فراهم می کند تا میزان درآمد افراد شفاف سازی شود. به همین دلیل امکان اخذ مالیات واقعی و عادلانه از مودیان فراهم می شود. بنا به اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، این سامانه به شناسایی ۲ میلیون مودی جدید منجر شده است. این به معنای اخذ مالیات عادلانه تر است.
حجت الاسلام سیدمحمدرضا میرتاج الدینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با اشاره به این موضوع که ایجاد منابع پایدار مالیاتی می تواند به ما در تحقق برنامه های کلان و چند ساله توسعه ای کشور یاری برساند، اظهار داشت: در یک مقایسه ساده بین ایران و ترکیه می توانیم به اهمیت برخورداری از یک نظام مالیاتی کارآمد پی ببریم.
وی ادامه داد: ترکیه کشوری با ۸۴ میلیون جمعیت است و ما ۸۸ میلیون جمعیت داریم. بودجه ترکیه سه الی چهار برابر ماست و منابعش از محل مالیات تأمین می شود. حال آن که بودجه ما به اندازه ی یک چهارم ترکیه است و منابع درآمدی مان مبتنی بر چهار موضوع شامل نفت، مالیات، اوراق مشارکت و فروش دارایی هاست. ما به منظور تأمین کسری بودجه از اوراق مشارکت و فروش دارایی ها استفاده می کنیم.
وی در ادامه گفت: باید به این سوال با دقت فکر کنیم که چه طور کشورهای دیگر بدون استفاده از درآمدهای نفتی و ذخایر سرمایه ای کشورشان را اداره می کنند. اما بودجه ما به شدت به نفت وابستگی دارد.
میرتاج الدینی ادامه داد: واقعیت این است که ما در زمینه مالیات گیری ضعیف عمل کرده ایم و یکی از علل تورم در کشور ما نداشتن یک نظام مالیاتی هوشمند، عادلانه و کارآمد است.
این نماینده مجلس گفت: با توجه به تمامی آنچه در بالا توضیح داده شد، لازم است به گسترش استفاده از ابزارهای هوشمند در نظام مالیاتی کشور بپردازیم و به سمت عادلانه سازی حداکثری این نظام حرکت کنیم.
وی ادامه داد: باید به سمت مالیات گیری از مشاغل خاص که درآمدهای بالایی دارند اما متناسب با آن مالیات نمی پردازند، برویم. با دریافت مالیات واقعی مشاغل خاص، تحول بزرگی در درآمدهای مالیاتی کشور رقم خواهد خورد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس خاطرنشان کرد: مشاغلی مانند طلافروشان، وکلا، پزشکان، املاکی ها، آهن فروشان، آرایشگران زنانه و… ضمن داشتن درآمدهای بالا فرار مالیاتی زیادی را مرتکب می شوند.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: باید در اصلاح نظام مالیاتی کشور مواظب باشیم که فشار بر مردم وارد نشود و بر مالیات گیری عادلانه از مشاغل خاص که درآمدهای بالایی دارند، تمرکز کنیم.
وی در ادامه گفت: به طور مثال، جامعه پزشکان که فرهیخته هم هستند، به انحای مختلف تلاش می کنند از دادن مالیات فرار کنند. البته هیچ چیز مطلقی وجود ندارد و نمی خواهیم بگوییم تمام پزشکان مالیات نمی پردازند، اما آمارها و شواهد نشان می دهد که برخی پزشکان در مقابل خدمات خود به اخذ پول نقد یا سکه می پردازند تا درآمدهایشان شفاف نباشد و مالیات نپردازند. لازم است با بهره گیری از سامانه های هوشمند این روندها را در کشور تصحیح کنیم.
وی در ادامه گفت: برخی پزشکان درآمدهای بالایی از محل جراحی های زیبایی کسب می کنند، اما مالیات متناسب با این درآمد را نمی پردازند. لازم است نظام پزشکی، وزارت بهداشت و دیگر نهادها در این حوزه همکاری لازم را داشته باشند تا جلوی این طور خطاها گرفته شود.
این نماینده مجلس ادامه داد: برخی مشاغل خاص دیگر مانند طلافروشان، آهن فروشان، املاکی ها، آرایشگران زنانه و… هم وضعیتی مشابه پزشکان دارند و باید مالیات گیری از آن ها سامان داده شود.
این نماینده مجلس گفت: سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی بسیار کمک کننده بوده اند و توانسته ایم با استفاده از این ابزارها به سمت هوشمند و عادلانه سازی نظام مالیات گیری کشور حرکت کنیم.
وی خاطرنشان کرد: سازمان امور مالیاتی گزارش داده است که با استفاده از سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی درآمدهای مالیاتی کشور بر اثر شناسایی مودیان جدید افزایش یافته است. این قدم مثبتی در راستای هوشمند و عادلانه سازی نظام مالیاتی کشور به شمار می رود.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس خاطرنشان کرد: طرحی را مجلس در خصوص مالیات بر فعالیت های سوداگرانه مصوب کرده است که فرآیندهای نهایی اش را طی می کند. در این خصوص مالیات بر عایدی سرمایه را خواهیم داشت. در این حوزه نیز فرار مالیاتی بالایی را داشتیم که بر اثر مصوبه مجلس این موضوع سامان می یابد.
وی در ادامه گفت: در چهار بازار شامل ارز، طلا، خودرو و مسکن فعالیت های سوداگرانه را شاهد هستیم. سوداگران درآمدهای بالایی از محل خرید و فروش های مکرر در این حوزه کسب می کنند که تا قبل از این مشمول مالیات نبود.
